[Artikel] Geluidbewust inkopen van machines en installaties

[Geluidforum]

Geluidsbewust inkopen van machines en installaties
ing. J. Josephs – Acour Lawaaibestrijding BV (www.acour.com)
(artikel eerder verschenen in BHV Magazine, jaargang 6, nummer 4)


Inleiding
Aandacht voor geluidsproductie bij de aanschaf van nieuwe machines of installaties moet voor bedrijven een essentieel onderdeel van het geluidsbeleid zijn. Of het nu gaat om het geluidsniveau op de werkvloer of dat naar de omgeving, zorgvuldig en vooral deskundig inkopen kan vaak geluidsproblemen en extra benodigde investeringen in geluidsreducerende maatregelen voorkomen.

Door duidelijke en eenduidige eisen te stellen aan de geluidsproductie van in te kopen installaties kan het grootste deel van de verantwoordelijkheid bij de leverancier worden gelegd. Leveranciers kunnen zich positief ten opzichte van concurrenten onderscheiden door de klant deze verantwoordelijkheid uit handen te nemen. Mogelijke extra kosten aan de oplossing (door extra inspanningen van de leverancier) wegen bovendien niet op tegen de kosten en risico’s wanneer het probleem zelf moet worden opgelost.

Eenduidig?
Vaak wordt gedacht dat het aangegeven niveau in brochures en ‘product data sheets’ een goed beeld geeft en dat de laagste dB(A) waarde automatisch het stilste product inhoudt. Het gevaar van deze denkwijze wordt duidelijk wanneer de enorme diversiteit wordt beschouwd van de wijzen waarop waarden worden gepresenteerd. De fabrikant wil uit commercieel oogpunt de laagste waarde in de folder zien en daarom komen we een grote diversiteit aan omschrijvingen tegen. De meest voorkomende zijn bronvermogen-niveaus (LW/LWA) en geluiddruk-niveaus op een bepaald aantal meters rond de bron (Lp in dB(A) op X meter). Laatstgenoemde wordt vaak weergegeven als zijnde gemiddeld rondom de bron en gemeten onder zogenaamde vrije-veld condities, óók voor installaties die doorgaans in een afgesloten ruimte worden geplaatst. Het te verwerken product kan de geluidsproductie ook sterk beïnvloeden en soms gaat men zo ver dat machines in onbelaste toestand worden gemeten, terwijl ze belast veel meer geluid produceren.

Naast genoemde waarden en meetmethoden zijn er nog vele andere, al dan niet correct geformuleerd, ‘in omloop’. Het is daarom over het algemeen verstandiger als kopende partij een geluidseis neer te leggen waaraan de leverancier zich verplicht te voldoen. Het vaststellen van het toegestane geluidsniveau in de situatie bij de eindgebruiker (inkoper) en het eenduidig formuleren van een geluidseis naar de mogelijke leverancier is weliswaar specialistenwerk, maar niet erg kostbaar.

Geluidsruimte
Wanneer het gaat om geluidsproductie naar de omgeving is het voor de meeste bedrijven duidelijk dat het toevoegen of vervangen van installaties een zekere impact zal hebben op het totaalniveau. In deze gevallen zal dan ook meestal aan een akoestisch adviseur worden gevraagd de voorgenomen wijzigingen in het akoestisch model op te nemen en een uitspraak te doen ten aanzien van de toegestane geluidsproductie in de daadwerkelijke praktijksituatie. Het is dan uiteraard aan het bedrijf deze eisen één op één neer te leggen bij mogelijke leveranciers.

Ook op de werkvloer kan er sprake zijn van ‘geluidsruimte’. Vaak echter wordt enkel aandacht besteed aan het (op welke wijze dan ook) opgegeven geluidsniveau van machines. Een zorgvuldige interpretatie van dergelijke niveaus in combinatie met gegevens over de omgeving waar de machine wordt geplaatst is hier echter van het grootste belang.

Allereerst van belang is de ruimteakoestische situatie (galm) in de ruimte. Hierdoor zal het niveau van een machine zich niet gedragen als onder vrije-veld condities. Resultaat is een hoger niveau bij de machine en een sterk beperkte afname van het geluidsniveau als functie van de afstand tot de bron.

Voorts geldt dat er in de situatie vóór installatie van de nieuwe machine reeds een geluidsniveau heerst. De productie van de nieuwe installatie dient hier bij ‘opgeteld’ te worden. Het te tolereren geluidsniveau van een aan te schaffen installatie kan hierdoor aanmerkelijk lager zijn dan de meestal genoemde 80 dB(A). Hetzelfde is uiteraard aan de orde wanneer meerdere machines bij elkaar worden geplaatst.

Plaatsing van bronnen
Het is verder van belang de plaatsing van bronnen in een productieomgeving kritisch te beschouwen. Een machine kan aan de bedieningszijde zijn afgeschermd en voor de operator een voldoende laag geluidsniveau hebben. Als direct achter de machine een collega werkzaamheden verricht kan deze echter bloot staan aan hoge niveaus die door de machine ten aanzien van de eigen operator worden afgeschermd.

Conclusie
De klant is koning. Inkopende partijen hebben de mogelijkheid eisen te stellen aan de geluidsproductie van installaties en machines en leveranciers hier ook aan te houden. Bepaling van de geluidsruimte en de daaruit volgende eisen ten aanzien van aan te kopen producten is het werk van specialisten. De kosten die echter worden gemaakt voor het eenduidig formuleren van akoestische eisen aan in te kopen projecten of producten wegen echter niet op tegen kosten wanneer na plaatsing blijkt dat niet aan geluidseisen wordt voldaan.

Úw artikel of productpresentatie op Geluidforum? Klik hier voor de mogelijkheden!
_________________
- Ook ú kunt (als geregistreerd gebruiker) beschikken over een onderschrift - Klik hier
- Voor vragen en opmerkingen aan de beheerder, mail naar geluidforum@gmail.com